10 lat dla Swarzędza - rozmowa z Burmistrzem Miasta i Gminy Swarzędz, Marianem Szkudlarkiem

Jakie były Pana najważniejsze cele, gdy obejmował Pan stanowisko burmistrza 10 lat temu?

- Od początku za cel postawiłem sobie zrównoważony rozwój naszej gminy, ze szczególną dbałością o dwa obszary - edukację i komunikację. W zakresie edukacji celem, który udało się osiągnąć, było zapewnienie powszechnego dostępu do żłobków, przedszkoli i szkół. Wprowadziliśmy dopłaty do pobytu dziecka w żłobku, co spowodowało wzrost liczby miejsc w tych placówkach. W naszej gminie nie ma dziś problemu z umieszczeniem dziecka w przedszkolu, mamy nawet nadwyżkę wolnych miejsc. Radykalnie poprawiły się warunki nauczania w szkołach podstawowych, które konsekwentnie modernizujemy i rozbudowujemy.

Co do komunikacji - za priorytet przyjąłem rozwój sieci dróg. W ciągu ostatnich 10 lat wybudowaliśmy i zmodernizowaliśmy 37 km dróg, powstało 13 km ścieżek pieszo-rowerowych i 8 rond. Drugi kierunek to rozwój komunikacji publicznej. Tu wymieniłbym zwłaszcza uruchomienie w 2018 r. Poznańskiej Kolei Metropolitalnej i wybudowanie trzech węzłów przesiadkowych - w Swarzędzu, Kobylnicy i Paczkowie. Dołóżmy do tego modernizację bazy transportowej w Garbach i zakup w sumie 27 nowych autobusów, w tym hybrydowych i elektrycznych.

Czy uważa Pan, że udało się zrealizować większość założeń z początku kadencji? Co było największym wyzwaniem?

- Potrzeby zawsze są większe od możliwości... W zakresie budowy dróg mamy wciąż wiele do zrobienia. Ważne dla nas wszystkich jest, że dobiegają końca skomplikowane przygotowania do realizacji dwóch bardzo ważnych inwestycji drogowych. Pierwsza to budowa tunelu pod torami w ul. Tabaki, która powinna się rozpocząć w przyszłym roku, a druga - budowa, wspólnie ze Starostwem Powiatowym, I etapu obwodnicy Swarzędza na odcinku od ul. Średzkiej aż do tzw. kolorowego wiaduktu.

A na pytanie o największe wyzwanie mogę powiedzieć tylko: godzenie konieczności ponoszenia stale rosnących wydatków bieżących z realizacją inwestycji na wysokim poziomie.

Swarzędz jest dynamicznie rozwijającą się gminą. Jak bardzo zmieniła się na przestrzeni ostatnich 10 lat?

- Ogromne zmiany, widoczne dla każdego, to z jednej strony szybki wzrost liczby ludności, a z drugiej - rezultat licznych inwestycji prowadzonych na terenie gminy, zarówno samodzielnie przez nasz samorząd, jak i wspólnie z innymi podmiotami. W ciągu ostatnich 10 lat na inwestycje przeznaczyliśmy prawie 640 mln złotych, z czego 172 mln to środki pozyskane ze źródeł zewnętrznych - z Unii Europejskiej i krajowych konkursów.

Które inwestycje uważa Pan za kluczowe dla rozwoju miasta i całej gminy?

- Tunel pod torami kolejowymi i rondo w Kobylnicy - bardzo kosztowne przedsięwzięcie zrealizowane wspólnie z partnerami z PKP, powiatem i samorządem wojewódzkim. Do tego wspomniane trzy węzły przesiadkowe dobrze służące swarzędzanom. Na ukończeniu mamy dokumentację kolejnego tunelu, w ul. Tabaki w Swarzędzu, o którym wspomniałem wcześniej. No i obwodnica Swarzędza. Jest dokumentacja pierwszego odcinka, wykupiliśmy teren pod budowę, zabiegamy o dofinansowanie zewnętrzne.

Jak udaje się łączyć rozwój infrastruktury z dbałością o środowisko naturalne?

- Dzięki uczestnictwu Swarzędza w Związku Międzygminnym Puszcza Zielonka, skutecznie pozyskującym środki zewnętrzne, dorobiliśmy się ok. 65 km nowej sieci kanalizacji sanitarnej, co kosztowało prawie 130 ml zł. By chronić środowisko naturalne modernizujemy gminny transport, wyposażając go w autobusy hybrydowe i elektryczne. I co ważne - dzięki dopłatom z budżetu gminy doprowadziliśmy do wymiany większości starych pieców, tzw. „kopciuchów", na nowe, spełniające normy emisji zanieczyszczeń.

Jakie projekty są w planach na najbliższe lata, aby utrzymać tempo rozwoju gminy?

- Tu muszę powtórzyć: budowa tunelu w ul. Tabaki, obwodnica - I etap do realizacji, II - etap projektowanie. A do tego, oczywiście, budowa kolejnych dróg i ścieżek pieszo-rowerowych, konsekwentna wymiana autobusów na nisko- i zeroemisyjne.

Często podkreśla Pan, jak ważne jest wsłuchiwanie się w potrzeby mieszkańców? Czy przez te 10 lat zmieniły się ich oczekiwania?

- Wciąż pierwszoplanowym problemem jest poprawa komunikacji i na tym się koncentrujemy. Rosną równocześnie potrzeby wyższego rzędu - dotyczące jakości przestrzeni publicznej. Dlatego konieczne jest dalsze inwestowanie w rozwój terenów zielonych, tworzenie nowej infrastruktury sportowej i rekreacyjnej.

Jakie działania podejmuje gmina, aby przyciągnąć młodych ludzi i wspierać rodziny, i co robi Swarzędz, aby poprawić jakość życia seniorów?

- Młodym rodzinom zapewniliśmy powszechny dostęp do żłobków, miejsca w przedszkolach i szkołach dla wszystkich dzieci. Oświata - podkreślam - wciąż pozostaje priorytetem. Za bardzo ważną uznajemy równocześnie sprawę poprawy jakości życia seniorów. Powołane przed rokiem Centrum Usług Społecznych ma tu coraz więcej do zaoferowania. Obecnie, o czym informowałem już wiosną, kończymy przygotowania do utworzenia Centrum Aktywności Seniora - nowej placówki, która powstanie przy ulicy Poznańskiej w Swarzędzu. Jesteśmy właśnie w trakcie tworzenia programu funkcjonalnego i użytkowego tego obiektu.

Jak ocenia Pan współpracę z Radą Miejską przez te 10 lat? Jak układały się relacje z samorządami sąsiednich gmin oraz władzami województwa i powiatu?

- Współpracę z każdą Rada Miejską zawsze udaje mi się dobrze ułożyć. Ważne jest, by skupiać się na rozwiązywaniu konkretnych zagadnień, ważnych dla mieszkańców. Podobnie podchodzę i wysoko oceniam współpracę z samorządami powiatu i województwa. Przykładem znów niech będzie wspólnie, sprawnie wykonane, trudne i kosztowne przedsięwzięcie - budowa tunelu i ronda w Kobylnicy.

Jakie wydarzenie z Pana kadencji były szczególnym wyzwaniem?

- Jako najtrudniejszy czas wspominam początek marca 2020 r. gdy w Polsce ogłoszono stan pandemii. Jako samorząd nie byliśmy na to przygotowani, a co gorsza - władze centralne również. Trzeba było działać, podejmować brzemienne w skutkach, odpowiedzialne decyzje, a brakowało przepisów lub też zmieniające się przepisy nie nadążały za rozwojem sytuacji.

Jako ogromne wyzwanie wspominam też czas zaraz po napaści Rosji na Ukrainę w końcu lutego 2022 r. Musieliśmy się zmierzyć z wielkim, niekontrolowanym napływem uchodźców i zapewnić im pomoc. Wielką empatią wykazali się wówczas nasi mieszkańcy, a wśród nich przedsiębiorcy.

Przypomniałbym jeszcze wydarzenia z wiosny 2020 r. - czas przygotowań do wyborów prezydenckich, „kopertowych", które, na szczęście, nie doszły do skutku. Próbowano wówczas bezprawnie wymusić na samorządach przekazanie spisów wyborców. Mam tę satysfakcję, że nie ugiąłem się wtedy pod silną przecież presją.

Czy przez te 10 lat miał Pan momenty, w których chciał Pan zrezygnować z pełnienia funkcji?

- Nie. Wielu ludzi woli narzekać niż rozwiązywać problemy. Ja uważam, że w każdej sytuacji należy szukać dobrego rozwiązania. Po to właśnie swarzędzanie mnie wybrali.

Czy jest coś, czego Pan żałuje lub chciałby zrobić inaczej?

- Nie jestem doskonały, ale nie popełniłem też żadnych poważnych błędów. Choć dziś, z perspektywy czasu, kilka decyzji personalnych podjąłbym inaczej.

Jak burmistrzowanie wpłynęło na Pana życie osobiste?

- 4 grudnia 2014 r. z chwilą objęcia mandatu burmistrza wiele się zmieniło w moim życiu, nie tylko zawodowym. To nie jest robota na 8 godzin dziennie i w wielu przypadkach wymaga poświęcenia weekendów, kosztem czasu, który można poświęcić rodzinie...

Jakie rady dałby Pan swojemu następcy?

- To jeszcze za wcześnie na udzielanie komukolwiek rad. Przede mną jeszcze cztery i pół roku do końca tej kadencji.

- Co jeszcze chciałby Pan powiedzieć mieszkańcom Swarzędza z okazji tej rocznicy?

- Przede wszystkim chciałbym podziękować mieszkańcom za to, że po raz trzeci mi zaufali, dając mandat do kierowania tą największą gminą Wielkopolski. Praca dla społeczności miasta i gminy Swarzędz od 10 lat jest dla mnie wielkim wyróżnieniem i wyzwaniem, i tak właśnie będę do niej podchodził przez następne cztery i pół roku. A na najbliższy, szczególny czas, chciałbym Państwu życzyć udanego świątecznego wypoczynku w gronie najbliższych. Wszystkiego dobrego!

Rozmawiał: Maciej Woliński